Benvalor Placeholder E

Erfe­nis (bene­fi­ci­air) aan­vaar­den of verwerpen?

Ben je erf­ge­naam in een nala­ten­schap, dan kun je drie din­gen doen: aan­vaar­den, ver­wer­pen of bene­fi­ci­air aan­vaar­den. De keu­ze die je maakt, kan gro­te gevol­gen heb­ben op prak­tisch en finan­ci­eel vlak. Hoe je die keu­ze maakt, lees je hier.

Heb je een vraag over dit onderwerp?

Stel hem hier en wij nemen con­tact met je op!
Stel je vraag

Opties

add-circle

Aan­vaar­den

Aan­vaard je de nala­ten­schap, dan krijg je jouw aan­deel in de bezit­tin­gen, maar ook in de schul­den van de nala­ten­schap. Dat bete­kent dat je zelf aan­spra­ke­lijk wordt voor de schul­den van de over­le­de­ne. Zijn die schul­den gro­ter dan de acti­va van de nala­ten­schap? Dan moet je als zui­ver aan­vaar­den­de erf­ge­naam van­uit je pri­vé­ver­mo­gen de schuld­ei­sers voldoen.

Als je niet heel zeker weet dat de nala­ten­schap een posi­tief sal­do heeft, is het daar­om aan te raden bene­fi­ci­air te aan­vaar­den. Dit is een aan­vaar­ding onder het voor­recht van boe­del­be­schrij­ving’. Bij bene­fi­ci­air aan­vaar­den wordt de nala­ten­schap ver­ef­fend. Er wordt eerst een lijst van schuld­ei­sers van de nala­ten­schap opge­steld en wor­den alle schul­den voldaan. 

Pas als de schul­den zijn vol­daan, mogen de erf­ge­na­men de rest van de nala­ten­schap ver­de­len. Blijkt er onvol­doen­de sal­do te zijn? Dan is er niets te ver­de­len, maar hoe­ven de erf­ge­na­men ook niet uit hun eigen ver­mo­gen mee te beta­len aan de res­te­ren­de schul­den. Bene­fi­ci­air aan­vaar­den moet door het uit­bren­gen van een ver­kla­ring daar­toe bij de grif­fie van een rechtbank.

Het kan ook voor­ko­men dat een erf­ge­naam van een nala­ten­schap wil afzien. Bij­voor­beeld omdat de nala­ten­schap nega­tief is en de erf­ge­naam geen zin heeft om deze af te moe­ten wik­ke­len, of uit emo­ti­o­ne­le over­we­gin­gen. Dan moet de nala­ten­schap wor­den ver­wor­pen. Houdt er bij ver­wer­ping reke­ning mee dat in som­mi­ge geval­len de kin­de­ren van een ver­wer­pen­de erf­ge­naam in diens plaats tre­den. Er moet dan ook namens de kin­de­ren wor­den verworpen.

Aan­vaard je de nala­ten­schap, dan krijg je jouw aan­deel in de acti­va, maar ook in de schul­den van de nala­ten­schap. Dat bete­kent dat je zelf aan­spra­ke­lijk wordt voor de schul­den van de over­le­de­ne. Zijn die schul­den gro­ter dan de acti­va van de nala­ten­schap? Dan moet je als zui­ver aan­vaar­den­de erf­ge­naam van­uit je pri­vé­ver­mo­gen de schuld­ei­sers voldoen.

Bene­fi­ci­air aanvaarden

Als je niet heel zeker weet dat de nala­ten­schap een posi­tief sal­do heeft, is het daar­om aan te raden bene­fi­ci­air te aan­vaar­den. Dit is een aan­vaar­ding onder het voor­recht van boe­del­be­schrij­ving’. Bij bene­fi­ci­air aan­vaar­den wordt eerst een lijst van schuld­ei­sers van de nala­ten­schap opge­steld en alle schul­den wor­den vol­daan. Daar­na pas mogen de erf­ge­na­men de rest van de nala­ten­schap verdelen. 

Blijkt er onvol­doen­de sal­do te zijn? Dan is er niets te ver­de­len, maar hoe­ven de erf­ge­na­men ook niet uit hun eigen ver­mo­gen mee te beta­len aan de res­te­ren­de schulden. 

Dat je bene­fi­ci­air aan­vaardt, moet je regi­stre­ren bij de recht­bank. Dit kun je een­vou­dig zelf doen, door het for­mu­lier hier­voor in te vul­len en op te stu­ren aan de rechtbank. 

Ver­wer­pen

Het kan ook voor­ko­men dat een erf­ge­naam van een nala­ten­schap wil afzien. Bij­voor­beeld omdat de nala­ten­schap nega­tief is en de erf­ge­naam geen zin heeft om deze af te moe­ten wik­ke­len, of uit emo­ti­o­ne­le over­we­gin­gen. Dan moet de nala­ten­schap wor­den ver­wor­pen. Houdt er bij ver­wer­ping reke­ning mee dat in som­mi­ge geval­len de kin­de­ren van een ver­wer­pen­de erf­ge­naam in diens plaats tre­den. Er moet dan ook namens de kin­de­ren wor­den verworpen.

Kos­ten

add-circle

De keu­ze die je maakt, leg je vast door het indie­nen van een ver­kla­ring bij de grif­fie van de recht­bank. Daar­voor ben je grif­fie­rech­ten ver­schul­digd. In 2019 bedra­gen die € 127. Als meer­de­re erf­ge­na­men dezelf­de keu­ze maken, kun­nen zij dat in één ver­kla­ring doen, en hoe­ven zij samen maar één keer het grif­fie­recht te beta­len. Je kunt de bene­fi­ci­ai­re aan­vaar­ding ook laten regi­stre­ren via een nota­ris die betrok­ken is bij de afwik­ke­ling van de nala­ten­schap of met behulp van een advo­caat. Daar zijn vaak wel extra kos­ten aan ver­bon­den.

Het is ver­stan­dig je keu­ze vast te leg­gen, om te voor­ko­men dat je onver­wacht aan­spra­ke­lijk wordt voor schul­den van de erf­la­ter. Alleen als je zui­ver wilt aan­vaar­den, en de schul­den van de over­le­de­ne dus ook aan­vaardt, is het regi­stre­ren bij de recht­bank niet nodig.

Regi­streer je je keu­ze niet, dan loop je het risi­co door schuld­ei­sers te wor­den aan­ge­spro­ken, omdat zij (al dan niet terecht) den­ken dat je de nala­ten­schap zui­ver hebt aan­vaard. Goed­koop kan dan duur­koop wor­den. Je bespaart je het grif­fie­recht, maar betaalt ver­vol­gens wel zelf mee in de schul­den van de overledene. 

Ter­mij­nen

add-circle

Er zijn geen ter­mij­nen ver­bon­den aan het maken van je keu­ze: zo lang je niets hebt gedaan, houd je alle opties open. Maar ga je aan de slag met de afwik­ke­ling van de nala­ten­schap, dan kun je daar­mee een daad van zui­ve­re aan­vaar­ding’ heb­ben gepleegd. Dat bete­kent dat je de nala­ten­schap zui­ver hebt aan­vaard, zon­der dat je dat expli­ciet hebt ver­klaard. Uit je han­de­len, wordt de zui­ve­re aan­vaar­ding afgeleid.

Er is al snel spra­ke van zui­ve­re aan­vaar­ding door fei­te­lijk han­de­len. Dat kan zijn door het gebruik van de pin­pas van de over­le­de­ne om na zijn over­lij­den nog een beta­ling te doen, door het opzeg­gen van abon­ne­men­ten of huur, of door het ver­de­len van inboe­del­goe­de­ren. Wil je voor­ko­men dat je per onge­luk zui­ver aan­vaardt? Leg dan eerst je keu­ze vast door het afleg­gen van een ver­kla­ring bij de recht­bank, voor­dat je begint met het afwik­ke­len van de erfe­nis. Een een­maal gemaak­te en gere­gi­streer­de keu­ze is en blijft geldig.

Min­der­ja­ri­ge kinderen

Moet je als ouder een keu­ze maken over het (bene­fi­ci­air) aan­vaar­den of ver­wer­pen van een nala­ten­schap voor je min­der­ja­ri­ge kind? Dan gel­den wél ter­mij­nen. Ouders zijn op grond van de wet in begin­sel ver­plicht bene­fi­ci­air te aan­vaar­den. Wil­len ze ver­wer­pen? Dan moet de kan­ton­rech­ter daar­voor toe­stem­ming geven. De ver­kla­ring over bene­fi­ci­ai­re aan­vaar­ding of ver­wer­ping moet door ouders bin­nen drie maan­den na het over­lij­den wor­den afge­legd. Wordt er in die ter­mijn niets gedaan? Dan geldt de nala­ten­schap als bene­fi­ci­air aanvaard.

Ter­mijn­stel­ling door de rechter

Wei­gert een erf­ge­naam een keu­ze te maken, dan kun­nen de ande­re erf­ge­na­men, de exe­cu­teur, de ver­ef­fe­naar of een ande­re belang­heb­ben­de hem door de kan­ton­rech­ter een ter­mijn laten stel­len om als­nog een keu­ze te maken. Laat de erf­ge­naam die ter­mijn ver­vol­gens ver­lo­pen, dan wordt hij geacht de nala­ten­schap zui­ver te heb­ben aanvaard.

Bescher­ming onbe­ken­de schuldeisers

add-circle

De hoofd­re­gel is dat de zui­ver aan­vaar­den­de erf­ge­naam moet mee­be­ta­len aan de schul­den van de nala­ten­schap van­uit zijn eigen ver­mo­gen. Dat kan soms bij­zon­der ver­ve­lend uit­pak­ken, als ach­ter­af blijkt dat de erf­la­ter aan­zien­lij­ke schul­den had, die bij het aan­vaar­den van de erfe­nis nog niet bekend waren. Sinds enke­le jaren is daar­om in de wet opge­no­men dat een erf­ge­naam die zui­ver heeft aan­vaard, als­nog bene­fi­ci­air mag aan­vaar­den als blijkt dat de erf­la­ter onbe­ken­de schuld­ei­sers had.

Om een beroep te kun­nen doen op die bescher­ming, moet wel aan stren­ge eisen zijn vol­daan. Een schuld­ei­ser is niet zomaar onbe­kend’, van de erf­ge­naam wordt ver­wacht dat hij het nodi­ge onder­zoek doet naar de erfe­nis en bij­voor­beeld de admi­ni­stra­tie door­neemt en zich laat infor­me­ren over moge­lij­ke schul­den die tot de nala­ten­schap naar aan­lei­ding van een eer­der over­lij­den. Als schul­den bij de erf­ge­naam met enig onder­zoek bekend had­den kun­nen zijn, wordt de erf­ge­naam niet beschermd tegen die schulden. 

Het is dus belang­rijk altijd goed te onder­zoe­ken wel­ke schul­den de erf­la­ter had voor­dat een even­tu­e­le keu­ze voor zui­ve­re aan­vaar­ding wordt gemaakt. Daar­voor kun je begin­nen met het door­ne­men van de admi­ni­stra­tie van de over­le­de­ne. Daar­naast is het ver­stan­dig ook een juri­disch onder­zoek te doen naar even­tu­e­le vor­de­rin­gen uit eer­de­re nala­ten­schap­pen, hypo­theek­schul­den, borg­stel­lin­gen of ande­re com­plexe­re schulden.

Ver­kla­ring van erfrecht

add-circle

De keu­zes die de erf­ge­na­men maken, kun­nen wor­den vast­ge­legd in een ver­kla­ring van erf­recht. De ver­kla­ring van erf­recht is een nota­ri­ë­le akte waar­in wordt vast­ge­legd wie de erf­ge­na­men van de over­le­de­ne zijn en of bij­voor­beeld exe­cu­teurs of ver­ef­fe­naars zijn benoemd. Op basis van de ver­kla­ring van erf­recht is dui­de­lijk wie gerech­tigd is om over de goe­de­ren van de nala­ten­schap te beschik­ken en wie bij­voor­beeld de woning van de over­le­de­ne mag ver­ko­pen, maar ook wie gerech­tigd is tot het opvra­gen van infor­ma­tie bij ban­ken, belas­ting­dienst en ande­re instan­ties of bij wie schuld­ei­sers van de nala­ten­schap zich kun­nen melden.

Veel instan­ties zul­len vra­gen om een ver­kla­ring van erf­recht in het pro­ces van afwik­ke­ling van de nala­ten­schap. Het is daar­om belang­rijk een nota­ris in te scha­ke­len om deze ver­kla­ring op te laten stel­len en zo aan te kun­nen tonen wie gerech­tigd is tot de nalatenschap.

Gere­la­teer­de arti­ke­len (4)

Als de erfe­nis leeg is – kan een schen­king aan je broer of zus wor­den teruggedraaid?

Bij het over­lij­den van een ouder gaan alle bezit­tin­gen in de regel naar diens part­ner – de langst­le­ven­de. De kin­de­ren krij­gen een vor­de­ring ter hoog­te van hun erf­deel op die langst­le­ven­de. Pas bij diens over­lij­den kun­nen de kin­de­ren hun…
Lees ver­der

Ver­an­dert nieu­we vrouw na over­lij­den in boze stief­moe­der? Voor­kom ruzie om de erfenis!

Een twee­de huwe­lijk is met regel­maat de bron van con­flic­ten over de afwik­ke­ling van een nala­ten­schap. Kin­de­ren zijn vaak onaan­ge­naam ver­rast als zij zien hoe de erfe­nis wordt ver­deeld tus­sen hen en hun stief­ou­der. Door een gemeenschap…
Lees ver­der

Nieu­we wet bescher­ming erf­ge­na­men tegen schulden

Op 1 sep­tem­ber 2016 treedt de Wet bescher­ming erf­ge­na­men tegen schul­den” in wer­king. Meer dan eens blij­ken erf­ge­na­men een nala­ten­schap onge­wild zui­ver te heb­ben aan­vaard, waar­na zij met de kost­ba­re gevol­gen daar­van worden…
Lees ver­der

Wets­voor­stel biedt onvol­doen­de bescher­ming erfgenamen

Het wets­voor­stel bescher­ming erf­ge­na­men tegen onver­wach­te schul­den’ doet niet wat het zegt te zul­len doen. Het beschermt erf­ge­na­men onvol­doen­de tegen het risi­co om met hun eigen ver­mo­gen aan­spra­ke­lijk te zijn voor een tekort in een…
Lees ver­der