Artikel
Als de erfenis leeg is – kan een schenking aan je broer of zus worden teruggedraaid?
Bij het overlijden van een ouder gaan alle bezittingen in de regel naar diens partner – de langstlevende. De kinderen krijgen een vordering ter hoogte van hun erfdeel op die langstlevende. Pas bij diens overlijden kunnen de kinderen hun erfdeel incasseren, als schuldeiser van de langstlevende. Dat leidt soms tot vervelende verrassingen, als er niet genoeg geld meer over blijkt om de schulden aan de kinderen uit het overlijden van hun eerste ouder uit te betalen, vooral als dat komt omdat al het geld al is weggeschonken aan je broer of zus. Je vist als kind dan achter het net en krijgt niets uit de erfenis van je eerst overleden ouder én van de langstlevende ouder. Kun je daar nog wat aan doen?
Besteed je geld hoe je wilt
Het uitgangspunt is – als het testament niets anders bepaalt – dat de langstlevende ouder vrij is om te doen en te laten met haar (of zijn – we gaan hierna uit van een vrouw) geld wat zij wil. Met haar schulden aan de kinderen uit de erfenis van vader hoeft moeder met andere woorden geen rekening te houden. Maakt ze alles op? Dan is dat haar goed recht, ook als dat betekent dat de kinderen met lege handen achterblijven. Als moeder alles uitgeeft, is haar erfenis op, en krijgen de kinderen achteraf ook uit de erfenis van vader geen geld meer. Hun erfdeel van vader bestond immers uit een vordering op moeder, maar die vordering kan nu niet worden betaald. Dat risico dat het erfdeel van vader niet meer uitbetaald kan worden, ligt volledig bij de kinderen. Of moeder genoeg overhoudt om die schulden te voldoen, is afwachten.
De vordering van de kinderen kan niet worden betaald
Als dat risico werkelijkheid wordt, en niet (alles) kan worden betaald, is dat vervelend voor de kinderen. Maar wie zal zijn moeder kwalijk nemen, dat zij het geld heeft besteed aan boodschappen, zorgkosten, een luxe vakantie of misschien wel aan die mooie auto die al zo lang op haar verlanglijst stond?
Zuurder zal het voelen, als blijkt dat het geld is weggeschonken, vooral als het via schenkingen is beland bij je broers of zussen. De kinderen die geen schenking kregen, blijven met lege handen achter, de andere broers of zussen zijn de lachende derden en gaan er met het geld vandoor.
Schenking terughalen?
Voor die specifieke situatie maakte de rechter onlangs een uitzondering op het uitgangspunt dat moeder vrij is te doen en te laten met haar geld wat zij wil. In de erfenis van moeder zat niet genoeg geld meer om de vorderingen van de kinderen uit de eerdere erfenis van vader uit te betalen. Dat werd onder meer veroorzaakt door schenkingen die moeder deed aan één van de kinderen. De Utrechtse rechtbank oordeelde dat er geen verplichting voor moeder had bestaan om te schenken, terwijl zij door die schenkingen willens en wetens de positie van haar schuldeisers – de kinderen – benadeelde. Om die reden vernietigde de rechtbank de schenkingen. Dat betekent dat de schenkingen in feite nooit hebben plaatsgevonden. De zus die deze schenkingen had ontvangen, moest het geld terugbetalen aan de nalatenschap.
De rechtbank heeft hiermee een deur opengezet voor het terugvorderen van schenkingen van broers en zussen, waarvan iedereen dacht dat die potdicht zat. Hoe ver die deur geopend is, zal moeten blijken. Deze uitspraak biedt in elk geval nieuwe mogelijkheden voor wie ten gunste van broers of zussen is benadeeld.
Wil je meer weten over de (on)mogelijkheden schenkingen terug te halen in jouw situatie?
Stel hier je vraag en wij nemen contact met je op!